مهم برای مسلمانان! معرفی برنامه‌های «اسلام دموکراتیک» (3) [1]
ترجمه و ارائه ی: کارزان شکاک
طیف ایدئولوژیک
در واقع، امروزه جهان اسلام به چهار جبهه ایدئولوژیک تقسیم شده است: بنیادگرایی، سنت‌گرایی، مدرنیسم و سکولاریسم. هر یک از این گروه‌ها از زیرگروه‌هایی تشکیل شده‌اند که تفاوت‌های بین گروه‌های اصلی را تحت الشعاع قرار می‌دهند. درک تفاوت‌ها چه در درون گروه‌ها و چه بین گروه‌ها برای رهبران غربی مهم است.
بنیادگرایان ارزش‌های دموکراتیک و فرهنگ مدرن غربی را رد می‌کنند. آنها خواهان یک دولت اقتدارگرا برای تحمیل قوانین اسلامی و اخلاقی هستند. آنها آماده‌اند از نوآوری و فناوری مدرن استفاده کنند، اما حاضر نیستند خشونت را متوقف کنند.
دو مکتب بنیادگرایی وجود دارد. مکتب اول که مبتنی بر الهیات (توحید) است و معمولاً در نهادهای مذهبی رواج دارد، به بنیادگرایان کتاب مقدس (مبتنی بر کتاب مقدس) اشاره دارد. این گروه شامل: بخش عمده‌ای از انقلابیون ایرانی، وهابیون سعودی و انجمن کاپلان ترکیه می‌شود.
از سوی دیگر، بنیادگرایان رادیکال تأکید کمتری بر جوهره تحت‌اللفظی اسلام دارند و یا عمداً یا از طریق ناآگاهی از اصول عقاید ارتدوکس اسلامی، آزادی قابل توجهی به دست می‌آورند. القاعده، طالبان افغانستان، حزب التحریر و تعداد زیادی از دیگر جنبش‌ها و گروه‌های رادیکال اسلامی پراکنده در سراسر جهان، به این دسته تعلق دارند.
سنت‌گرایان برای یک جامعه محافظه‌کار تلاش می‌کنند. آنها نسبت به دنیای مدرن، نوآوری و پیشرفت بدبین هستند. آنها همچنین به دو گروه تقسیم می‌شوند. تفاوت‌ها قابل توجه است.
سنت‌گرایان محافظه‌کار به اجرای دقیق قوانین و سنت‌های مسلمانان به معنای واقعی کلمه پایبند هستند. آنها نقش دولت و اقتدار سیاسی را تشویق‌کننده یا حداقل تسهیل‌کننده این امر می‌دانند. با این حال، به طور کلی، آنها خشونت و تروریسم را تأیید نمی‌کنند. آنها تلاش‌های خود را بر زندگی روزمره جامعه متمرکز می‌کنند.
هدف آنها حفظ هنجارها، ارزش‌ها و رفتارهای ارتدوکس تا حد امکان است. نگرش آنها رد نوآوری است. وسوسه‌ها و سرعت مدرن زندگی به عنوان تهدیدهای جدی تلقی می‌شوند. سنت‌گرایان اصلاح‌طلب معتقدند که اسلام، برای اینکه در همه زمان‌ها پایدار و جذاب باقی بماند، باید در به‌کارگیری اصول و عقاید سنتی، امتیازاتی بدهد. آنها پذیرای بحث در مورد اصلاحات و تفسیرهای مجدد هستند. نگرش آنها، سازگاری محتاطانه با تغییر و نشان دادن انعطاف‌پذیری در نص قانون به منظور حفظ روح قانون است.
[1] مطالعه ی قسمتهای مختلف این مقاله جهت درک کل مطلب لازم است بخصوص قسمت اول