وحدت اسلامی و پرهیز از تفرق را چگونه فهمیده ایم
کاتب: ابراهیم یعقوبی
در این زمینه صحبتهای زیادی شده است اما به صورت مختصر به چند نکته ی ساده اما کافی برای منظور ما اشاره می کنیم:
۱. وحدت اسلامی اصل قرآنی است، ولی شروط دارد
قرآن صریح می‌گوید: وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلا تَفَرَّقُوا (آل عمران/۱۰۳) همه با هم به ریسمان خدا چنگ بزنید و پراکنده نشوید.
این آیه نشان می‌دهد که معیار وحدت ظاهری در دنیا «ریسمان خدا» یعنی حاکمیت بر دارالاسلام و پرهیز از گروهها و احزاب و دسته های متفرق است . قبل از این، مومنین در توحید، قرآن، و شریعت، نه صرفاً دشمن مشترک با هم متحد شده و به وحدت رسیده اند و در تمام احادیث رسول الله صلی الله علیه وسلم منظور از جماعت همان حاکمیت بر دارالاسلام است و دوری از تفرق دوری از گروههای مختلف است که در حدیث حذیفه رضی الله عنه به تفصیل بیان شده است.
۲. وحدت به‌معنای چشم بستن بر اختلافات اساسی نیست
اختلاف‌های فقهی یا مذهبی قابل مدیریت است، ولی وقتی پای سیاست‌های متضاد، یا نفوذ قدرت‌های بزرگ، یا دیدگاه‌های متفاوت دربارهٔ حکومت‌داری به‌میان می‌آید، وحدتِ واقعی سخت می‌شود.
۳. نمونه‌های موجود «دارالاسلام» هم یکسان نیستند
آنچه در افغانستان، ایران، یمن یا جای دیگر هست، از نظر ساختار و سیاست با هم فرق دارد. هرکدام روابط خاص، منافع خاص، و حتی تعریف خاصی از دشمن یا دوست دارند. این تفاوت‌ها مانع می‌شود که یک «اتحاد عملی» شکل بگیرد، حتی اگر در شعار دشمن مشترک را محکوم کنند.
۴. وحدتِ پایدار بعد از ایجاد ایمان در قلب مسلمین فقط با ملحق شدن به یک جماعت و دارالاسلام واحد به وجود می آید که امروزه می تواند در قالب جبهه یا اتحادیه های منطقه ای و جهانی ایجاد شود همچنانکه اتحادیه ناتو و اتحادیه آفریقا و اتحادیه شانگهایی و … به وجود آمده است .
یعنی اگر دولت‌های اسلامی در عمل دست از ظلم، تبعیض، و بازی‌های قدرت بردارند و واقعاً با یکدیگر مثل «برادر» رفتار کنند، آنگاه می‌شود در برابر دشمن مشترک متحد شد و با تشکیل یک دارالاسلام و اتحادیه ی واحد به هدف شرعی خود برسیم.
قرآن و سنت ما را به وحدت دعوت کرده، اما وحدتی بر محور «ایمان» و «حق» و «عدالت» از کانال یک دارالاسلام و پرچم واحد نه صرفاً بر محور «دشمن مشترک» البته تا وقتی این محور ایمانی و حق و عدالت و صداقت محقق نشود، اتحاد بین دارالاسلام‌های گوناگون به‌صورت واقعی شکل نمی‌گیرد.