نماز مسافر (۲)
به قلم: مولوی سید محمد رخشانی با دینی
هر کس که از شهر خود به جای دیگری برود وقتی از شهرش خارج شد، پس می‌تواند نماز چهار رکعتی اش را دو رکعت کوتاه‌تر بخواند و تا زمانی که در سفر است ، می‌تواند این قصر نماز را ادامه دهد. پس چنانچه که نیت اقامت چهار روز را کرد، سپس بر آن افزود پس نمازها را کامل می‌خواند و این قول جهمور علماء رحمهم الله است که البته برخی از مجتهدان اهل علم با آنان اختلاف نظر دارند .
الله تعالی می فرماید: ﴿وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلَوَةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنَّ الْكَفِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوًّا مُّبِينًا﴾ [نساء: ۱۰۱]
« و چون در زمین سفر کنید، گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه (= قصر) کنید، اگر بترسید که کافران به شما زیانی برسانند زیرا کافران برای شما دشمن آشکاری هستند.»
ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها گوید: زمانی که نماز فرض شد ، چه در سفر و چه در حال اقامت، دو رکعت دو رکعت بود ، سپس نماز مسافر بر حال خود باقی ماند و به نماز مقیم افزوده شد. [روایت بخاری و مسلم.]
حال اگر مسافر پشت امام مقیم نماز خواند، پس نمازش را کامل کند ، فرقی نمی‌کند که اول نماز را با امام گرفته باشد یا آخر نماز رسیده باشد.
از ابن عباس (رضی الله عنه) سوال شد: چطور مسافر که در نماز انفرادی اش دو رکعت می‌خواند با امام مقیم چهار می‌خواند؟! ابن عباس رضی الله عنه گفت: این سنت است. [روایت احمد به سند صحیح] و این سخن امامان چهارگانه است.
بلکه حتی امام شافعی( رحمه الله ) اجماع را نقل می‌کند بر اینکه ؛ اگر مسافر پشت مقیم نماز جماعت بخواند ، پس نمازش را کامل کند.
و جایز است که مسافر در حین سفرش بین دو نماز ظهر و عصر را با هم جمع کند و بین دو نماز مغرب و عشا را با هم جمع کند وقتی به این امر احتیاج دارد. و فرقی نمی‌کند که جمع تقدیم کند یا جمع تأخیر.
معاذ (رضی الله عنه) گوید: “خرجنا مع رسول الله ﷺ في غزوة تبوك فكان يصلي الظهر والعصر جميعا، والمغرب والعشاء جميعا”
«همراه رسول اللهﷺ به غزوه‌ی تبوک خارج شدیم ، پس ایشان نمازهای ظهر و عصر را با هم و نمازهای مغرب و عشاء را با هم جمع کردند. [روایت امام مسلم.]
برای مسافر جایز است که نماز وتر را در سفر بر روی جهاز سواری خود بخواند و سرش را برای رکوع و سجود به اشاره خم کند. عبدالله بن عمر (رضی الله عنه) گوید: “کان رسول الله يوتر على راحلته”
رسول اللهﷺ بر جهاز سواری‌اش نماز وتر می‌خواند. [روایت مسلم.]
منظور از جمع تقديم و جمع تاخير
جمع تقدیم اين است كه ؛ هر دوی نماز ظهر و عصر را در وقت ظهر بخواند و مغرب و عشا را در وقت مغرب بخواند.
و جمع تاخير اين است كه ؛ نماز ظهر و عصر را در وقت عصر یکجا بخواند و مغرب و عشا را در وقت عشا با هم بخواند.