مهم برای مسلمانان! معرفی برنامههای «اسلام دموکراتیک» (4) [1]
ترجمه و ارائه ی: محمد اسامه
مدرنیستها میخواهند جهان اسلام را به عنوان بخشی از نظم مدرن جهانی ببینند. آنها به دنبال تغییر اسلام هستند تا با دوران مدرن همگام شود. آنها به طور فعال در پی ایجاد تغییرات اساسی در فهم و عمل ارتدکس فعلی از اسلام هستند. آنها میخواهند بار سنگین سنتهای محلی و منطقهای را که در طول قرنها با اسلام در هم تنیده شدهاند، از دوش خود بردارند.
آنها همچنین به تاریخی بودن اسلام اعتقاد دارند – اینکه اسلام آنطور که در زمان پیامبر اجرا میشد، حقایق ابدی و همچنین شرایط تاریخی متناسب با زمان خود را منعکس میکرد، اما دیگر معتبر نیست. آنها معتقدند که هسته اسلام نه تنها دست نخورده باقی میماند، بلکه از طریق نوآوری، حتی پس از تغییرات قابل توجهی که منعکس کننده زمانهای متغیر، شرایط اجتماعی و شرایط تاریخی است، تقویت خواهد شد. ارزشهای اصلی آنها – اولویت آگاهی فردی و اجتماعی مبتنی بر مسئولیت اجتماعی، برابری و آزادی – با هنجارهای دموکراتیک مدرن سازگار است.
سکولارها خواستار آن هستند که جهان اسلام ایده جدایی مسجد از دولت را، مانند دموکراسیهای صنعتی غربی، با واگذاری دین به حوزه خصوصی، اتخاذ کند.
آنها همچنین معتقدند که سنتهای مذهبی باید با قانون زمین و حقوق بشر سازگار باشند. کمالیستهای ترکیه که کنترل کامل دولت بر دین را برقرار کردهاند، الگویی از اسلام سکولار را نشان میدهند.
این مواضع را باید به عنوان بخشهایی با جهتگیری یکسان، نه دستههای متفاوت، در نظر گرفت. هیچ مرز مشخصی بین آنها وجود ندارد. برخی از سنتگرایان اشتراکات زیادی با بنیادگرایان دارند. مدرنترین سنتگرایان تقریباً مدرنیست هستند و افراطیترین مدرنیستها مانند سکولارها هستند.
در عین حال، این گروهها در مورد مسائلی که امروزه در جهان اسلام بحثبرانگیز شدهاند، از جمله آزادی سیاسی و شخصی، آموزش، جایگاه زنان، حقوق جزا، مشروعیت اصلاحات و نوآوری و نگرش به غرب، مواضع کاملاً متفاوتی اتخاذ میکنند.
[1] مطالعه ی قسمتهای مختلف این مقاله جهت درک کل مطلب لازم است بخصوص قسمت اول