اروپا در بحبوحه بی‌اعتمادی فزاینده به آمریکا، اطلاعات خود را یکپارچه می‌کند (2)
کاتب: محمد اسامه
به طور سنتی، اشتراک‌گذاری اطلاعات در اروپا از طریق باشگاه برن غیررسمی، شبکه‌ای که تقریباً 50 سال پیش در سوئیس تأسیس شد، هماهنگ می‌شد. این باشگاه هیچ دفتر مرکزی ندارد و فقط سالی دو بار تشکیل جلسه می‌دهد. این باشگاه فعالیت‌های خود را با ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا هماهنگ می‌کرد، اما وحدت کامل بسیار دور از دسترس بود.
برخی کشورها، مانند مالت، اصلاً شرکت نکردند و اتریش به دلیل سوءظن به روابط نزدیکش با مسکو، موقتاً از این امر مستثنی شد.
بازیگران کلیدی – فرانسه، آلمان و هلند – به طور سنتی از به اشتراک گذاشتن اطلاعات حساس با همه اعضا، از ترس درز اطلاعات، خودداری کرده‌اند. بلغارستان، که مدت‌ها در برابر نفوذ روسیه آسیب‌پذیر تلقی می‌شد، طبق گفته منابع محلی، اصلاحاتی را در خدمات خود اجرا کرده است.
در ماه‌های اخیر نیز، اتحادیه اروپا شاهد بحث‌های فزاینده‌ای در مورد ایجاد یک آژانس اطلاعاتی پان اروپایی بوده است. سائولی نینیسته، رئیس جمهور سابق فنلاند، ساختاری شبیه به سیا را برای هماهنگی اطلاعات استراتژیک و عملیاتی پیشنهاد کرد.
در حال حاضر، نزدیکترین معادل آن، مرکز اطلاعات و تحلیل موقعیتی اتحادیه اروپا (INTCEN) است که تحلیل‌های داوطلبانه را از کشورهای عضو جمع‌آوری می‌کند. از سپتامبر 2024، ریاست آن بر عهده دانیل مارکیچ کروات است که ماموریتش افزایش تبادلات و ارائه ارزیابی‌های مستقیم به رهبران اروپایی است.
با این حال، مانع اصلی، فقدان اعتماد کامل بین ۲۷ کشور است. رابرت گورلیک، رئیس سابق ماموریت سیا در ایتالیا، تأکید می‌کند: «اتحادیه اروپا برای اشتراک‌گذاری کامل اطلاعات حساس، بسیار متنوع است.»
برخی از کشورها ائتلاف‌های منطقه‌ای را ترجیح می‌دهند: پس از کنار گذاشته شدن ایالات متحده، فرانسه و بریتانیا «ائتلاف کشورهای داوطلب» را رهبری کردند و دسترسی اوکراین به داده‌های ماهواره‌ای و فناوری‌های نظارتی اروپا را گسترش دادند.
هلند در حال بررسی همکاری عمیق‌تر با بریتانیا، لهستان، آلمان و کشورهای اسکاندیناوی است. اما پیشرفت شکننده است: اخیراً فاش شد که مأموران مجارستانی تحت پوشش دیپلماتیک تلاش کردند به نهادهای اتحادیه اروپا نفوذ کنند – نشانه دیگری مبنی بر اینکه شفافیت کامل به هیچ وجه قطعی نیست.
نینیستو در پایان گفت: «وقتی صحبت از آمادگی می‌شود، همه چیز به کلمه «اعتماد» برمی‌گردد. بدون آن، هیچ همکاری واقعی وجود ندارد.»
چشم‌اندازها: از حرف تا عمل
ابتکار ایجاد یک شبکه اطلاعاتی یکپارچه نه تنها واکنشی به ترامپ، بلکه پاسخی استراتژیک به تهدید رو به رشد روسیه نیز هست. جنگ در اوکراین، خرابکاری در زیرساخت‌ها و حملات سایبری، نیاز به وحدت را برجسته می‌کند. اگر این پروژه اجرا شود، اروپا قادر خواهد بود به یک بازیگر مستقل در عرصه اطلاعات جهانی تبدیل شود و وابستگی خود را به شرکای خارجی کاهش دهد.
کارشناسان هشدار می‌دهند: موفقیت به اراده سیاسی بستگی دارد. در حال حاضر، این گامی از «هر کس برای خودش» به «با هم در برابر تهدید» است.