ثمرات مثبت توافقنامه جامع ایران و روسیه بر استان سیستان و بلوچستان
کاتب: مولوی سید محمد رخشانی بادینی
دیروز ۲۸ دی ۱۴۰۳ توافقنامه جامع ایران و روسیه به امضاء رسید که می توان با اشاره به مواردی از این توافقنامه به ثمرات مثبت آن برای استان سیستان و بلوچستان پی برد از جمله :
1. کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب:
یکی از مهم‌ترین بندهای توافقنامه بر توسعه و تقویت کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب یعنی از چابهار به آستراخان تأکید دارد. طبق متن توافقنامه:
«طرف‌های متعاهد در توسعه کریدورهای حمل و نقل بین‌المللی که از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه عبور می‌کند، به ویژه کریدور بین‌المللی حمل و نقل شمال – جنوب فعالانه همکاری خواهند نمود. این همکاری شامل ترویج کالا با مبدأ یک طرف متعاهد در بازارهای دولت‌های ثالث و همچنین فراهم‌سازی شرایط توسعه حمل و نقل یکپارچه از طریق کریدورهای حمل و نقل، هم از طریق حمل و نقل دوجانبه و هم از طریق حمل و نقل ترانزیتی در قلمرو خود، خواهد بود.»
این بند، بندر چابهار را به‌عنوان نقطه کلیدی در این کریدور برجسته می‌کند، زیرا چابهار نقش محوری اتصال این کریدور است.
2. همکاری نظامی و دیدار از بنادر:
در بعد نظامی، توافقنامه به همکاری‌های گسترده‌ای بین طرفین در زمینه‌های نظامی اشاره دارد. این همکاری شامل حضور و بازدید کشتی‌ها و شناورهای نظامی در بنادر، آموزش کارکنان نظامی، تبادل دانشجویان افسری و برگزاری دیدارهای نظامی است. متن توافقنامه در این زمینه می‌گوید:
«همکاری نظامی بین طرف‌های متعاهد طیف گسترده‌ای از موضوعات را از جمله تبادل هیئت‌های نظامی و کارشناسی، دیدار از بنادر توسط کشتی‌ها و شناورهای نظامی طرف‌های متعاهد، آموزش کارکنان نظامی، تبادل دانشجویان افسری و اساتید پوشش می‌دهد.»
همزمان روسیه در حال ساخت یک پایگاه نظامی فضایی و هوایی برای ایران در چابهار است که این مساله در دیدار پزشکیان با وزیر دفاع روسیه نیز در این سفر بیان شد.
3. توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد:
بند دیگری از توافقنامه به توسعه مناطق آزاد تجاری و سرمایه‌گذاری‌ها اشاره دارد:«طرف‌های متعاهد همکاری خود را با هدف توسعه تجارت و تشویق سرمایه‌گذاری‌ها در مناطق اقتصادی ویژه/آزاد طرف‌های متعاهد گسترش خواهند داد.»
با توجه به تمرکز ایران بر سیاست دریا محور، سواحل بلوچستان (مکران) و بندر چابهار و جایم به‌عنوان مراکز اصلی این توسعه انتخاب شده‌اند. این اقدامات باعث جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و تقویت اقتصاد محلی میشود.
4. استخراج معادن طلا و جواهرات:
در بخش دیگری از توافقنامه به همکاری در زمینه معادن اشاره شده است:«طرف‌های متعاهد آمادگی خود را برای توسعه همکاری‌های سودمند متقابل در صنایع استخراج طلا، فرآوری طلا، الماس-برلیان و جواهرات اعلام می‌نمایند.»
سیستان و بلوچستان با داشتن منابع غنی طلا، بخشی از این برنامه‌های خواهد بود که در سالهای اخیر به طور جدی بررسی و برداشت معادن آغاز شده اند.
5. نیروگاه های اتمی:
بر اساس ماده 23 توافقنامه:«طرف‌های متعاهد به توسعه و گسترش روابط بلندمدت و متقابلاً سودمند به منظور اجرای پروژه‌های مشترک در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی از جمله احداث تأسیسات انرژی هسته‌ای مبادرت خواهند نمود.»
همزمان جمهوری اسلامی ایران در حال ساخت نیروگاه اتمی در در نزدیکی سیریک در سواحل بلوچستان است که احتمالا بخشی از این همکاری میشود.
با بررسی مختصر این توافقنامه و تاثیرات آن برای استان سیستان و بلوچستان می توان به نقش مثبت آن در توسعه ی فراگیر و همه جانبه ی استان پی برد.